آنژیوگرافی Angiography

[mary]

به مطالعه رادیولوژی سرخرگ های خونی با تزریق ماده حاجب ید دار محلول در آب که ممکن است به طور مستقیم با سوزن پونکسیون و یا به روش کانتریزاسیون با هدایت کاتتر انجام شود ، آنژیوگرافی می گویند .البته در جریان این آزمایش جدا از مطالعه مرحله شریانی ، فازهای سیاهرگی و مویرگی نیز مورد مطالعه قرار می گیرند...
این آزمایش از همان اوایل کشف اشعه ایکس آغاز گردید به طوریکه اولین بار در سال ۱۸۹۶ هابیک و لیندنتال با تزریق ماده حاجب امولسیون مخلوط گچ سرخرگهای یک دست قطع شده انسان را نشان دادند.
به علت نبود مواد حاجب مناسب تا سال ۱۹۲۳ هیچ آزمایشی به روی عروق خونی انسان زنده صورت نگرفت . در سال ۱۹۲۳ اولین ونوگرافی با استفاده از برومید استرنسیوم و یک سال بعد اولین آنژیو گرافی ران با یدید سدیم (NaI) بر روی انسان زنده انجام گردید.
امروزه روش تکامل یافته تر آنژیوگرافی همراه با درمان موضعی تحت عنوان آنژیوپلاستی صورت می گیرد. این روش در سرخرگهایی که دچار گرفتگی یا انسداد می باشند انجام می شود و با عنوان P.T.A
(Percotaneous Tranluminal Angioplasty) برای اولین بار در سال ۱۹۶۴ توسط دوتر انجام گرفت . این روش در درمان بیماری تصلب شرایین کاربرد بسیار گسترده ای دارد و در مقایسه با عمل جراحی از مزایای متعدد از جمله درد بسیار کم ، کاهش خطر مرگ ومیر و اقتصادی بودن برخوردار است.
روش PTA نه تنها در درمان بیماریهای شریانی به ویژه تنگی و انسدادها بلکه در درمان سرخرگهای کوچک قلب نیز کاربرد گسترده ای دارد . همچنین امروزه آزمون آنژیوگرافی ریه نیز به طور گسترده ای در بخشهای آنژیوگرافی انجام می گیرد. عروق كرونر رگ‌هاي خوني هستند كه خون داراي اكسيژن را به عضله قلب حمل مي‌كنند. به منظور پمپ كردن خون به سراسر بدن، قلب بايد ذخيره دائمي از اكسيژن را داشته باشد.
زماني كه خون از بطن چپ خارج مي‌شود به سرخرگ اصلي بدن يعني آئورت وارد مي‌شود. در همان ابتداي سرخرگ آئورت، نزديك بالاي قلب، دو سرخرگ كرونر منشعب شده است كه تحت عنوان سرخرگ‌هاي كرونر چپ و راست گفته مي‌شوند. سرخرگ‌هاي كرونر در سطح قلب قرار گرفته و به شاخه‌هاي كوچكتر منشعب مي‌شوند سپس به اعماق عضله قلب وارد شده و اكسيژن را به سلول‌هاي قلب مي‌رسانند.
داخل ديواره سرخرگ‌ها به طور طبيعي صاف و انعطاف پذير است كه امكان حركت جريان خون را به راحتي فراهم مي‌كند. طي سال‌‌ها داخل ديواره رگ ممكن است با باقيمانده چربي‌ها پوشيده شود.
زماني كه اين روند (كه آترواسكلروزيس نام دارد) دو سرخرگ كرونر را دربرگيرد، نتيجه بيماري عروق كرونر خواهد بود. ادامه تشكيل اين رسوب باقيمانده‌هاي چربي كه پلاك نام دارند در ديواره عروق،‌ باعث باريك‌تر شدن سرخرگ‌ها شده و جريان خون كاهش مي‌يابد. اين پلاك‌ها مي‌توانند جريان خون سرخرگي را به حدي كاهش دهند كه باعث آنژين يا حمله قلبي شوند.
آنژين به صورت درد و ناراحتي در قفسه سينه، بازو، گردن يا فك ظاهر مي‌شود و زماني روي مي‌دهد كه عروق كرونر مسدود شده اجازه عبور خون كافي را به عضله قلب نمي‌دهند. آنژين به طور مشخص طي فعاليت بدني يا استرس روحي يعني زماني كه قلب شديدتر كار مي‌كند و به اكسيژن بيشتري نياز دارد، روي مي‌دهد و تنها چند دقيقه طول مي‌كشد و با استراحت فروكش مي‌كند.
در حمله قلبي، يك لخته خون معمولا در قسمت باريك رگ شكل مي‌گيرد و راه عبور خون را مسدود مي‌كند. اين قطع جريان خون داراي اكسيژن به عضله قلب منجر به صدمه دائمي به بخشي از عضله قلب مي‌شود. برخلاف درد آنژين، درد ناشي از حمله قلبي معمولا بيش از 15 دقيقه طول مي‌كشد و با استراحت برطرف نمي‌شود.

براي جلوگيري از وقوع حمله قلبي ناشي از انسداد عروق امروزه روش‌هاي تشخيصي و كارآمدي وجود دارد. يكي از مطمئن‌ترين روش‌ها براي تشخيص وجود گرفتگي در عروق كرونر آنژيوگرافي است.
در صورتي كه فردي دچار آنژين صدري، درد در ناحيه قفسه سينه، تنگي آئورت يا نارسايي قلبي كه علت آن مشخص نيست شده باشد معمولا متخصص قلب انجام عمل آنژيوگرافي را به او توصيه مي‌كند.
به كمك آنژيوگرافي تعداد عروق كرونر مسدود شده، محل انسداد، و ميزان آن مشخص مي‌شود. آگاهي از اين موارد به پزشك امكان مي‌دهد نحوه درمان را تعيين كند.
در صورتي كه تشخيص انسداد و گرفتگي رگ تاييد شود ممكن است پزشك انجام آنژيوپلاستي را تجويز نمايد كه در واقع نقش درماني دارد و طي آن انهدام لخته مسدودكننده رگ انجام مي‌شود.
شايد گاهي آنژيوگرافي نگران كننده به نظر برسد اما واقعيت اين است كه در صورت انجام آن توسط متخصص كارديولوژيست و در مركز درماني مجهز و مطمئن، بيمار با مشكل خاصي مواجه نخواهد بود.
طي آنژيوگرافي يك لوله بسيار كوچك به نام كاتاتر از قسمت كشاله ران به داخل رگ وارد مي‌شود. سر كاتاتر يا در قلب و يا در مدخل عروق تغذيه‌كننده قلب قرار داده مي‌شود و يك مايع خاص از طريق آن تزريق مي‌شود كه به وسيله اشعه ايكس قابل رويت بوده و تصاوير را شفاف مي‌سازد. تصاوير به دست آمده آنژيوگرام ناميده مي‌شوند.
با عبور اشعه ايكس از بدن در مقادير مختلف و جذب آن توسط بافت‌هاي متفاوت تصوير تهيه شده و در كامپيوتر ذخيره و يا روي فيلم ظاهر مي‌شوند. اين روش در زماني كوتاه وضعيت عروق قلب را به خوبي نشان مي‌دهد و بيمار و پزشك كاملا از اين وضعيت آگاه مي‌شوند و پزشك نوع درمان را با اطمينان بيشتري تعيين مي‌كند.
معمولا كليه مراحل كار حدود نيم ساعت به طول مي‌انجامد و پس از آن بيمار يك شب را در بيمارستان مي‌گذراند اما پس از مرخص شدن از بيمارستان تكليف او روشن شده در صورت وجود انسداد در عروق، تحت درمان مناسب قرار مي‌گيرد.
بنابراين
آنژیوگرافی یکی از روش های تصویربرداری تشخیصی با استفاده از اشعه ایکس می باشد.
بيماران بايد بدانند آنچه نگران‌كننده است وجود انسداد و گرفتگي عروق قلب است كه مي‌تواند پيامدهاي ناخوشايند و گاه غيرقابل جبراني را به دنبال داشته باشد و آنژيوگرافي مي‌تواند در پيشگيري از اين عواقب كمك موثري باشد.